CON ĐƯỜNG TRỐNG KHÔNG
Quyển sách này là một trong những nguồn tài liệu
quý giá về cuộc đời của thiền sư Ryokan. Trong quyển sách ấy có một đoạn như sau:
“Vị Thầy quả thật không giống với một ai cả.
Tuy không có ai lại không nhìn thấy cái tâm thức vượt bực của ông, nhưng thật
ra thì tất cả mọi người lại bị thu hút mạnh hơn bởi một cái gì đó thật dịu dàng
và êm ả thoát ra từ con người của ông.
Có một
lần ông lưu lại trong gia đình chúng tôi vài hôm. Buổi tối khi hàn huyên, lời
ông thốt ra thật tinh khiết, hình như trực tiếp thoát ra từ tim ông. Ông không
giảng gì cả về Phật pháp, cũng không nói chuyện văn chương, những lời dạy bảo
về đạo đức lại còn hiếm hoi hơn nữa. Tuyệt nhiên ông không nói đến những chuyện
ấy. Có hôm ông vào bếp nhóm lửa, có hôm lại ngồi thiền rất lâu trong phòng
khách. Luôn luôn bình thản và thư giãn, cái dịu dàng thoát ra từ con người ông
lây sang cả mọi người chung quanh. Mỗi khi ông hiện ra, khung cảnh vụt trở nêm
êm dịu lạ thường. Mỗi người trong gia đình đều cảm thấy trong lòng phát hiện
một sự hài hoà sâu xa toả lộ ra bên ngoài, cái không khí hài hòa đó vẫn tiếp
tục tỏa rộng trong không khí gia đình dù rằng ông đã ra đi từ nhiều ngày trước
đó. Thật là một điều hết sức khó để giải thích”.