TÂM VÀ TỰ TÍNH CỦA TÂM
Sogyal Rinpoche
Cái thấy thực "cách mạng" trong Phật giáo là, sự sống và chết ở ngay trong tâm, không đâu khác. Tâm được xem như nền tảng phổ quát của kinh nghiệm – kẻ sáng tạo ra hạnh phúc và đau khổ, kẻ sáng tạo ra cái ta gọi là sự sống và cái ta gọi là sự chết.
Có nhiều phương diện của tâm nhưng có hai phương diện nổi bật hơn cả. Đầu tiên là cái tâm thông thường mà người Tây Tạng gọi là Sem. Một bậc thầy đã định nghĩa :
Đó là cái tâm có khả năng phân biệt, có ý thức về nhị nguyên – hoặc lấy hoặc bỏ một đối tượng bên ngoài – đó là Tâm. Đó là cái có thể giao thiệp với một cái "khác" hoặc bất cứ cái gì khác, được xem là sở tri (bị biết), khác với cái năng tri (người biết). Sem là cái tâm suy nghĩ, tâm nhị nguyên, tâm phân biệt, chỉ có thể vận hành tương quan với một điểm quy chiếu ở ngoài, bị nhận lầm và chỉ là một cái bóng được chiếu ra.
